فرودگر ماه اودیسئوس اولین فضاپیمای آمریکایی بود که هفته قبل پس از نیم قرن روی ماه نشست. فرود این ماه‌نشین گرچه موفقیت‌آمیز اما نامتعادل بود. حالا پس از گذشت یک هفته، روز پنجشنبه با فرارسیدن شب در ماه، اودیسئوس انرژی خود را از دست داد و به خواب زمستانی فرو رفت.

کمپانی آمریکایی Intuitive Machines برای ساخت و ارسال این مأموریت ۱۱۸ میلیون دلار بودجه از ناسا دریافت کرده بود. طبق اعلام این کمپانی در اکانت ایکس (توییتر سابق)، تیم کنترل اودیسئوس در آخرین ساعات فعالیت این فرودگر ماه، یک «مخابره خداحافظی» از آن دریافت کردند.

این پیام یک عکس از خورشید در آسمان ماه است که اودیسئوس آن را هفته پیش گرفته بود. کمپانی Intuitive Machines در پاسخ نوشت: «شب بخیر اودی. امیدواریم دوباره صدایت را بشنویم.» اودی نام صمیمانه‌ای است که مهندسان این کمپانی برای فضاپیمای خود انتخاب کرده بودند.

Intuitive اعلام کرد که اودیسئوس را طوری برنامه‌نویسی کرده که اگر سه هفته بعد و با طلوع دوباره خورشید، انرژی کافی برای بیدارشدن دریافت کرد، «به خانه زنگ بزند»؛ یعنی به مرکز کنترل خود در هیوستون تگزاس.

ابتدا قرار بود چهارشنبه شب و با رسیدن خورشید به افق انرژی اودیسئوس تمام شود. اما این اتفاق نیفتاد و Intuitive روز پنجشنبه بيان کرد که فضاپیمایش همچنان انرژی کافی برای ارسال یک مجموعه دیگر داده را نیز دارد. بعد از این مخابره، ارتباط با اودیسئوس از دست رفت.

ذکر این نکته نیز جالب است که در طول این مأموریت، سهام کمپانی Intuitive ابتدا سه برابر شد و سپس دوباره سقوط کرد. حالا ارزش سهام این کمپانی هوافضا ۲۰ درصد از لحظه قبل از پرتاب ماه‌نشین بالاتر است که ارزش Intuitive Machines را به ۶۰۰ میلیون دلار می‌رساند.

فرود نامتعادل

فرودگر ماه اودیسئوس از کلاس Nova-C یک استوانه شش‌گوشه و با شش پایه است که چهار متر ارتفاع دارد. این وسیله پس از یک هفته سفر، پنجشنبه به مدار ماه رسید و پس از یک مانور ۱۱ ساعته و استرس‌زا روی سطح ماه فرود آمد. اما فرود فضاپیما نامتعادل بود، زیرا یکی از پایه‌هایش به سطح ماه گیر کرد. موقعیت مایل آن باعث شد تا عملیات بعدی و متوقف و ارسال داده‌ها به زمین محدود شود.

Intuitive Machines بعداً بيان کرد که خطای انسانی عامل مشکلات مسیریابی بود. تیم‌های پرواز پیش از پرتاب فضاپیما یکی از کلیدهای ایمنی آن را به‌طور دستی فعال نکرده بودند. این قصور باعث شد تا مسیریاب‌های لیزری اودیسئوس فعال نشوند و هنگام فرود، مهندسان مجبور شدند با عجله یک روش جایگزین طراحی کنند.

این کار دقیقه-نودی از سقوط فضاپیما جلوگیری کرد، اما نتوانست تعادل آن را حفظ کند. درنتیجه اودیسئوس روی یک سطح ناصاف نشست و با زاویه‌ای ۳۰ درجه روی سطح خوابید.

در تصویری که کمپانی Intuitive Machines روز چهارشنبه منتشر کرد، مشخص بود که یکی از پایه‌های آن در لحظه تماس با سطح ماه شکسته است. بااین‌حال، مهندسان این کمپانی توانستند پس از نیم قرن یک فضاپیمای آمریکایی را با فرود نرم روی ماه بنشانند. یکی دیگر از دستاورهای آن‌ها استفاده موفق از اولین موتور پیشرانه با سوخت ترکیبی متان مایع و اکسیژن مایع بود.

خبرکاو