عکس: اکوایران/ دانیال شایگان

به گزارش اقتصادنیوز، از پایه پولی به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل تورم‌ساز یاد می‌شود. حجم پایه پولی در خرداد ماه به یک هزار و ۱۱۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. بانک مرکزی همیشه در صدد آن است تا نرخ رشد پایه پولی را به دلیل قدرت آن در تحریک تورم کاهش دهد. فروردین ۱۴۰۲ که نرخ رشد نقطه به نقطه در قله خود قرار داشت و معادل ۴۵.۵ درصد بود، تا خرداد امسال که به ۲۲.۶ درصد رسیده، سیر کاملا کاهشی را طی کرده است. این گزارش به سه سناریو برای پیش‌بینی نرخ رشد سالانه پایه پولی و حجم آن در پایان سال ۱۴۰۳ پرداخته است.

پایه پولی منتسب به هسته تورم‌ساز

پایه پولی تمام آن پولی است که به طور مستقیم در بانک مرکزی خلق شده است. حجم پایه پولی تابعی از مقادیر دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مرکزی است. این متغیر پولی چهار جزء اصلی دارد: دارایی‌های خارجی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی و سایر اقلام بانک مرکزی. تغییر در هر یک از این اجزا می‌تواند پایه پولی را تحت تاثیر قرار دهد.

از پایه پولی به عنوان هسته تورم‌ساز یاد می‌شود. این پول در واقع پولی است که بانک مرکزی در ازای دارایی‌هایش به بیرون منتشر می‌کند و از طریق خلق نقدینگی که همان پول در جریان است، توانایی خلق تورم دارد. به همین دلیل، به آن پول پرقدرت نیز گفته می‌شود.

طبق آخرین گزارش بانک مرکزی که در خرداد ماه منتشر شده، حجم پایه پولی یک هزار و ۱۱۳ هزار میلیارد تومان بوده است. حجم آن نسبت به خرداد سال گذشته ۲۳.۳ درصد افزایش یافته است. نرخ رشد ماهانه آن برابر با ۱.۸ درصد بوده است.

سناریوی اول؛ ادامه با نرخ رشد ماهانه خرداد

به گزارش اکوایران، همانطور که گفته شد، نرخ رشد ماهانه پایه پولی در خرداد ماه برابر با ۱.۸ درصد بوده است. اگر مقدار پایه پولی از تیر ماه تا انتهای سال ماهانه با همین نرخ افزایش پیدا کند، به رقم یک هزار و ۳۰۴ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. نرخ رشد سالانه پایه پولی نیز برابر با ۱۹.۶ درصد خواهد شد. از میان سناریوهای تحلیل شده، این مورد بدترین حالت است و به بیشترین مقدار رشد سالانه و حجم پایه پولی ختم می‌شود. هر چند، نرخ رشد نقطه به نقطه پایه پولی از شهریور ۹۷ تاکنون به زیر ۲۰ درصد نرسیده است.

سناریوی دوم؛ متوسط نرخ رشد ماهانه ۶ ماه منتهی به خرداد

طبق محاسبات انجام شده، متوسط نرخ رشد ماهانه در شش ماه منتهی به خرداد ماه برابر با ۱.۴ درصد بوده است. اگر پایه پولی از تیر ماه تا اسفند ماه به طور متوسط ماهانه با این نرخ افزایش یابد، به مقدار یک هزار و ۲۶۲ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. در واقع، پایه پولی از خرداد تا انتهای سال ۱۳.۵ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین، نرخ رشد سالانه پایه پولی برابر با ۱۵.۸ درصد خواهد شد. از بین سه حالت‌های مورد بررسی، این سناریو خوشبینانه‌ترین حالت است. از اردیبهشت سال ۹۶ تا کنون نرخ رشد نقطه‌ای پایه پولی کمتر از ۱۶ درصد نبوده است.

سناریوی سوم؛ متوسط نرخ رشد ماهانه ۱۲ ماه منتهی به خرداد

میانگین نرخ رشد ماهانه پایه پولی در ۱۲ ماه منتهی به خرداد ماه برابر با ۱.۷ درصد بوده است. اگر پایه پولی از تیر ماه تا انتهای سال به طور میانگین ماهانه به همین میزان افزایش پیدا کند، به حجم یک هزار و ۲۹۶ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. نرخ رشد سالانه آن در پایان سال نیز برابر با ۱۸.۹ درصد خواهد بود. در این صورت، حجم پایه پولی از خرداد تا اسفند ماه ۱۶.۵ درصد افزایش خواهد یافت.