عکس: اقتصادنیوز/ دانیال شایگان

به گزارش اقتصادنیوز، جهان سالیان اخیر با تنش‌های بسیاری دست و پنجه نرم کرده است؛ تنش‌هایی که در خاورمیانه از حدود یک سال پیش و همزمان با آغاز عملیات طوفان الاقصی و حمله حماس به اسرائیل در هفت اکتبر، شدت بیشتری پیدا کرد و در نقطه ای دیگر نیز، بیش از 2 سال است که میان روسیه و اوکراین وجود دارد.

تنش‌های سیاسی و نظامی یکسال اخیر تنها به اثرات سیاسی و اجتماعی محدود نمانده و ردپای آن در حوزه های اقتصادی نیز مشاهده می‌شود. گواه این مدعا نوسانات بازارهای مالی جهان است که در کنار متغیرهای اقتصادی، از مولفه های سیاسی نیز تاثیر پذیرفته اند و مورد توجه تحلیلگران و فعالان بازارها نیز قرار گرفته است.

بررسی‌های خبرنگار اقتصادنیوز از بازارهای مالی نشان می‌دهد، هر زمان اخبار «تشدید تنش یا درگیری‌های سیاسی در سطح منطقه یا جهان» منتشر و دست به دست شده است، بازارها در پی انتظارات معامله‌گران نوسانی «موقت و کوتاه مدت» داشته و بار دیگر به مسیر پیشین خود بازگشته‌اند.

واکنش بازارها به تنش‌های سیاسی

این فرمول در بازارهای ایران نیز مصداق داشته است. به عبارتی تغییر نوسانات بازارهای جهانی مانند طلا در پی تنش‌های سیاسی، بازارهای مالی داخلی در ایران را نیز گاه دستخوش نوسان کرده است؛ روندی مقطعی که در اینفوگرافیک زیر مشاهده می کنید و امروز همزمان با اعلام خبر ترور سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب الله هم تکرار شد.

اینفوگرافیک:‌اکوایران/ گرافیست: فاطمه قادری

براساس تحلیل خبرنگار اقتصادنیوز اولین مواجهه بازار با خبر یاد شده پس از بسته شدن معاملات پشت خطی در شامگاه جمعه (ششم مهر) و همزمان با انتشار اخبار بمباران منطقه ضاحیه در لبنان بود؛  بازار نسبت به این خبر واکنش خاصی نداشت و قیمت دلار در سطح 60 هزار و 100 تومان نوسان داد و معاملات هم در حوالی ساعت 21 به پایان رسید.

اما پس از بسته شدن معاملات پشت خطی، با تشدید گمانه‌زنی‌ها درباره ترور سیدحسن نصرالله، قیمت‌ها در اتاق‌های معاملاتی با هیجان نوسانی دنبال شدند؛ روندی که در نهایت به معاملات روز شنبه (هفتم مهر) هم سرایت کرد و با داغ شدن قیمت‌ها در معاملات پشت خطی، بازار طلا و ارز اولین روز هفته را با گپ مثبت بازگشایی کردند و در ادامه قیمت‌ها در نیمه اول بازار نوسانی دنبال شدند.

اما این نقطه پایانی بر معاملات بازار طلا و سکه در روز شنبه نبود و همزمان با انتشار پیام رهبر انقلاب درباره حادثه بیروت،‌ از تب و تاب بازار کاسته و قیمت‌ها تعدیل شدند. با این حال نیمه دوم معاملات بازار طلا و سکه با تایید خبر شهادت سیدحسن نصرالله توسط حزب‌الله لبنان، مجددا نوسانی دنبال شد و قیمت دلار هرات در 60 هزار و 620 تومان بازگشایی کرده بود، در 61 هزار و 400 تومان قرار گرفت.

اونس؛ نقش اول نوسانات بازار طلا و سکه

اگرچه تایید خبر شهادت سید حسن نصرالله به نوسان مثبت قیمت ها انجامید اما نکته مهم بازار طلا و سکه، نقش تعیین کننده اونس طلا در نوسانات سکه و طلای آبشده طی هفته‌های اخیر است.

این بازار از روزهای پایانی مرداد تحت تاثیر نوسانات اونس طلا و بازارهای جهانی قرار داشت و رکوردزنی سریالی قیمت اونس طلا از تاریخ یاد شده تا به امروز به پشتوانه «کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو» و «افزایش ریسک‌های ژئوپولتیک» نوسان اقلام سکه و طلای آبشده را دستخوش تغییرات کرد؛ روندی که برای بازار ارز متفاوت دنبال شد.

اما اثر تنش‌های سیاسی بر بازار ارز طی یک سال اخیر چگونه بوده است؟

بررسی خبرنگار اقتصادنیوز از روند قیمت دلار در سال 1403 نشان‌دهنده این است که اسکناس آمریکایی نسبت به «ریسک‌های سیاسی» واکنشی مقطعی داشته است. آنچنان که در نمودار زیر می بینید، نکته جالب توجه اینجاست که قیمت دلار در پایان نیم‌سال اول با وجود «ریسک‌های سیاسی و ژئوپولتیک»، پایین‌تر از نرخ بازگشایی سال جدید معامله شد که نشان فروکش کردن هیجانات و ثبات بازار ارز است.

سرنوشت بازار ارز و تنش‌های سیاسی

با این حال، اولین رخداد سیاسی که در سال 1403 به بازار مخابره شد، حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه بود و در پی آن قیمت دلار که در روز 14 فروردین 61 هزار و 300 تومان بود. در ادامه با گمانه‌زنی‌ها درمورد انتقام ایران از اسرائیل تا روز پاسخ -25 فروردین- به 65 هزار و 900 تومان رسید و حتی تا یک قدمی کانال 67 هزار تومان بالا رفت.

سومین تاریخ مورد توجه بازار ارز در سال جاری، 30 فروردین ماه امسال بود که قیمت دلار با خبر «مشاهده ریز پرنده در اصفهان» به کانال 66 هزار تومان رسید. اما پس از این تاریخ فشار و هیجان از سر بازار کم شد و قیمت دلار با کاهش تا کف کانال 58 هزار تومان عقب نشست.

«ترور اسماعیل هنیه در تهران» در تاریخ 10 مرداد دیگر اتفاق سیاسی بود که بازار ارز را تحت تاثیر قرار داد. در روز یاد شده قیمت دلار با نوسان وارد دامنه 60 هزار تومان شد،‌ اما در ادامه با تخلیه هیجان ناشی از این اتفاق سیاسی، عقب نشست.

به طور کلی با وجود تمامی رخدادهای یاد شده و به تبع آن، نوسان نرخ‌ها، قیمت دلار در ابتدای نیمه دوم سال نسبت به نرخ ابتدایی سال منفی بسته شد که نشان از موقتی و زودگذر بودن هیجانات در بازار دارد.

بر اساس تحلیل کارشناسان فنی، آنچه بازارها را با نوسان روبرو می‌کند، انتظارات شکل گرفته در بازار است.   عمده تحلیلگران بر این باورند اگر این انتظارات با مولفه ها و متغیرهای واقعی اقتصادی همخوان نباشند، اثر بلندمدت در قیمت‌ها نخواند داشت. به همین ترتیب است که اثرات ناشی از انتظارات برآمده از مولفه‌های سیاسی، در کوتاه مدت از بین می رود.

به نظر می‌رسد آنچه همزمان با شکل گیری تنش های سیاسی در جهان قادر به تقویت انتظارات است، «افزایش عدم قطعیت‌» هایی است که در زمان برخوردهای سخت نظامی صورت می گیرد. به این ترتیب اگر افزایش قطعیت ها در روزهای آتی کاهش یابد، کاهش هیجانات بازار محتمل خواهد بود.

نوسان مثبت امروز بازار طلا و سکه هم از این قاعده مستثنی نیست و در پی حملات اخیر اسرائیل به ضاحیه و شهادت سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان،‌ احتمال افزایش تنش‌های سیاسی قوت گرفته و همین موضوع عاملی شده است تا بازار فعلا تحت تاثیر هیجانات سیاسی ناشی از این اتفاق باشد. بر این اساس برای ارزیابی کلی از روند بازار در شرایط فعلی  باید صبر پیشه کرد.

خبرکاو