استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی (VR) علی‌رغم قابلیت‌های جذاب، می‌تواند تهدیدی برای سلامت سیستم عصبی ما باشد. زمانی که کاربران در محیط ساختگی این دستگاه‌ها قرار می‌گیرند، فاصله‌ اجسام از خودشان را متفاوت از واقعیت می‌بینند که نشأت‌گرفته از تأثیر عوامل خارجی محیط‌ سه‌بعدی و مجازی هدست بر درک انسان است. همچنین استفاده از این هدست‌ها در اسکیت‌سواری یا رانندگی می‌تواند سناریوهای غیرمنتظره‌ای را رقم بزند و شما را در حالتی دیگر مانند رانندگی با ماشین دلخواه‌تان قرار دهد. 

علاوه‌براین، از دید هدست‌های VR، اجسام ممکن است دچار تغییراتی در ابعاد، رنگ‌ها و نوع حرکت‌شان شوند و همین‌طور رندرهای ویدیویی آن‌ها، نمی‌توانند با سرعت پردازش مغز و چشمان‌مان تطابق پیدا کنند. پس نتیجه می‌گیریم که با وجود قابلیت‌های هیجان‌انگیز، درک محدودیت‌های این هدست‌ها و آسیب‌های آن‌ها برای داشتن یک تجربه لذت‌بخش ضروری است. در این مقاله به تحلیل این موضوع می‌پردازیم و پیرامون تأثیر هدست‌های VR در تجربه‌ کاربران از واقعیت صحبت می‌گوییم. تا انتها همراه دیجیاتو باشید. 

اختلال در امور روزمره

مهم نیست چه مدت زمانی را با هدست‌های VR می‌گذرانید؛ زیرا با هر بار استفاده از دستگاه، می‌توانید آسیب‌های احتمالی و مشکلات آن را احساس کنید. تیم تحقیقاتی بیلنسون (Bailenson) برای تحلیل این موضوع، چند روزی به استفاده از متا کوئست ۳ و اپل ویژن پرو، دو هدست واقعیت مجازی محبوب بازار، مشغول شدند و تلاش کردند تا فعالیت‌های روزمره خود را هم‌زمان با حضور این دستگاه‌ها روی چشمان‌شان انجام دهند. البته که در کنار آن‌ها یک راهنما نیز حضور داشت تا از برخورد کاربر با دیوار یا سایر اجسام سخت جلوگیری کند. 

در طی استفاده از هر دو هدست، کاربران به بیماری شبیه‌ساز (نوعی بیماری رایج در اثر استفاده از بازی‌های ویدیویی در مدت طولانی)، سردرد، سرگیجه و حالت تهوع دچار شدند. آن‌ها همچنین درک نادرستی از فواصل پیدا کرده‌ بودند، دکمه‌های آسانسور را دورتر از دستان‌شان می‌دیدند و نمی‌توانستند به‌سادگی سابق غذا بخورند. ولی به‌مرور، مغز و ماهیچه افراد به این تغییرات عادت کرد و کار با دستگاه برای آن‌ها راحت‌تر شد. 

اگرچه سازگاری با تغییرات ادراکی، خود راه‌حل احتمالی این مشکل است، ولی می‌تواند اثرات غیرمنتظره و بدی را به‌همراه بیاورد. زمانی که به این تغییرات عادت می‌کنید، دیدتان نسبت به دنیای واقعی وارونه به‌نظر می‌رسد و در ادامه پس از درآوردن هدست از سرتان، متوجه عدم تسلط‌‌‌‌تان بر محیط اطراف می‌شوید. از طرفی دیگر، هنگام صحبت با سایر افراد از طریق هدست، احساس غیرواقعی‌بودن را نسبت به آن‌ها پیدا می‌کنید و اشخاص را شبیه آواتارها می‌بینید. درنتیجه استفاده طولانی‌مدت از چنین هدست‌‌هایی می‌تواند دید شما نسبت به سایر شخصیت‌ها را به یک کاراکتر یا آواتار غیرواقعی تقلیل دهد. 

تجربه مجازی متفاوت با دنیای واقعی

هر یک از ما در حباب ادراکی خود زندگی می کنیم که توسط آستانه‌های حسی منحصربه‌فرد، استعدادهای ژنتیکی و تغییرات عصبی شکل گرفته است. با وجود این تفاوت‌ها، ما انسان‌ها نقاط مشترک دیگری هم با یکدیگر داریم که صمیمیت و نزدیکی ما را شکل می‌دهند.

هدست‌های VR نقش به‌سزایی در تشدید انزوای ادراکی ما دارند و از آنجایی که میلیون‌ها نفر برای مدت طولانی مشغول استفاده از این دستگاه‌ها هستند، واقعیت فیزیکی مشترک ما به حاشیه می‌رود. هدست‌های نام‌برده عناصر بصری را نمایش می‌دهند که فقط برای کاربر وجود دارد و مرز بین شواهد عینی و ذهنی را محو می‌کند. پس در دنیایی مجازی که اشیا فاقد عینیت هستند، پُرکردن شکاف‌های ادراکی ما چالش‌برانگیزتر می‌شود.

«جرمی بیلنسون» او میگوید که هدست‌های واقعیت مجازی قادر به خلق فضای جدیدی برای شما هستند و جلوه‌ها را بنابر انتخاب‌تان برای شما تغییر می‌دهند. برای مثال هنگام استفاده از متا کوئست ۳، می‌توانید با حذف دیوارهای واقعی اطراف‌تان، صحنه‌های مجازی مختلف را جایگزین کنید؛ بیلبوردهای تبلیغاتی متعدد خیابان‌ها را محو کنید و مناظر آرامش‌بخش و زیبا را جایگزین آن‌ها کنید. اما همه این‌ها توهمات توافقی هستند و حتی با حذف افراد بی‌خانمان از دید‌تان هم نمی‌توانید واقعیت‌ها را دگرگون ببینید. در ادامه، وی اضافه می‌کند که مردم با استفاده از هدست‌های نام‌برده حتی در یک مکان فیزیکی، نسخه‌های بصری متفاوتی از جهان را تجربه می‌کنند و همین موضوع، نقاط مشترک جامعه با یکدیگر را از بین می‌برد. 

ما مخالف هدست‌های مجازی نیستم و می‌دانیم که با گذشت زمان، صفحه‌نمایش‌ها وضوح بهتر و رندر سریع‌تری خواهند داشت. از طرفی، الگوریتم‌های جدید می‌توانند اختلاف کنونی بین دنیای هدست‌ها و واقعیت را به‌حداقل برسانند. اما نگرانی حال‌حاضر، میزان استفاده ما از این دستگاه‌ها است. بیلنسون او میگوید :‌ «این هدست‌ها شگفت‌انگیز‌ند؛ اما من باور دارم که ما نیازی به استفاده از آن‌ها برای ساعات طولانی طی روز نداریم.» 

قابلیت‌های علمی-خیالی و احتمالی این هدست‌ها در آینده، توجه کاربران را بیشتر به خود جلب خواهد کرد. ترجمه درلحظه متون، نمایش اسامی سایر کاربران، خیابان‌ها و فضای اطراف، راهنمایی در مسیرهای پیاده‌روی و ارائه فهرست خرید شما در سوپرمارکت، جزو مواردی است که انتظار داریم به‌زودی در هدست‌های واقعیت مجازی ببینیم. حتی ممکن است این پیشرفت‌ها به‌جایی برسد که بتوانید اشعه‌های نوری و میدان‌های الکتریکی را نیز مشاهده کنید. 

درحال‌حاضر هدست‌های کاربردی و جذابی روانه بازار شده‌اند که می‌توانند رقابت نزدیکی را در این بخش شکل دهند. ویژن پرو اپل توانسته اهداف اپل در طراحی و عملکرد را تحقق ببخشید و ویدیو‌ها و صدا را باکیفیت ارائه دهد. البته که برچسب قیمتی ۳۵۰۰ دلاری‌اش، شک‌وتردیدهایی را در کاربران برای خرید دستگاه ایجاد کرده است. متا کوئست ۳ به‌نوعی رقیب اپل است که توانسته بخشی از این بازار را به خود اختصاص دهد. 

اپل و متا امید دارند که دنیای مجازی‌شان آنقدر جذاب باشد که شما بسیاری از اوقات خود را در آنجا سپری کنید، ولی بهتر است زمان کوتاهی را به این موضوع اختصاص دهید و به سلامت و آرامش خود فکر کنید تا زندگی باکیفیت‌تری را در دنیای واقعی داشته باشید.

خبرکاو