چشم‌انداز تورم تغییر کرد؟

بررسی آخرین آمارهای تورم تولیدکننده که به‌صورت بخشی توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است، نشان می‌دهد روند نزولی تورم ماهانه و نقطه به نقطه تولیدکننده بخش صنعت و بخش معدن متوقف شده است و این متغیر در اردیبهشت‌ماه نسبت به ماه قبل افزایش یافته است. آمارهای تورم تولیدکننده پیش از این توسط رئیس بانک مرکزی و به‌صورت شفاهی اعلام شده بود. طبق اعلام رئیس بانک مرکزی، تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در اردیبهشت‌ماه به ۲۳.۳درصد رسیده است که حاکی از کاهش ۰.۵واحد درصدی این متغیر در اردیبهشت‌ماه است. رئیس بانک مرکزی جزئیات مربوط به آمار تورم تولیدکننده را اعلام نکرده است، با این حال طبق اعلام مرکز آمار، تورم نقطه به نقطه بخش صنعت در این ماه به ۲۲.۹درصد رسید.

 تورم ماهانه این متغیر در اردیبهشت‌ماه برابر با ۱.۶درصد بود که در مقایسه با ماه قبل با ۰.۵واحد درصد کاهش روبه‌رو بوده است. تورم نقطه به نقطه بخش معدن نیز در این ماه به ۱۹.۷درصد رسیده است. تورم ماهانه بخش معدن در این ماه به ۳.۳درصد رسیده که حاکی از کاهش یک‌واحد درصدی این متغیر نسبت به ماه گذشته است.    تورم تولیدکننده در میان اقتصاددانان و فعالان اقتصادی به تورم پیشران و یا پیش‌نگر معروف است. وضعیت این متغیر به نوعی نشانگر وضعیت احتمالی تورم مصرف‌کننده در ماه‌های آینده خواهد بود.

همگامی تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده

بررسی آخرین تورم مصرف‌کننده در اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد روند نزولی تورم مصرف‌کننده نیز همگام با تورم تولیدکننده با توقف روبه‌رو شد. تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده در این ماه برابر با ۳۱درصد اعلام شد که حاکی از افزایش ۰.۱واحد درصدی این متغیر در اردیبهشت ماه بود. این در حالی است که پیش از این، تورم مصرف‌کننده پنج ماه روند کاهشی به خود گرفته بود و به‌طور کلی در سال گذشته روند این متغیر به سوی کاهش گرایش داشت. با تشدید اجرای کنترل ترازنامه‌ای در سال۱۴۰۲ و کاهش نرخ رشد نقدینگی در این سال تا سطح ۲۴درصد، نرخ تورم مصرف‌کننده و تولیدکننده نیز روندی کاهشی به خود گرفت.

با این حال، به نظر می‌رسد این روند در ماه‌های آغازین امسال متوقف شده است.   این وضعیت به معنای تایید فرضیه اقتصاددانان است که تورم مصرف‌کننده و تولیدکننده در بلندمدت با یکدیگر همگام می‌شوند. در سال۱۴۰۳ کشور با ریسک‌ها مختلفی از منظر سیاسی روبه‌رو بوده است و تا به اینجای سال نیز فضای سیاسی کشور دچار نوسانات زیادی شده است. حادثه هلی‌کوپتر رئیس‌جمهور در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه، انتخابات ریاست‌جمهوری در ۸تیرماه و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در آبان‌ماه، اصلی ترین ریسک‌های سیاسی بودند که بر وضعیت انتظارات تورمی و همچنین نرخ ارز که به‌شدت بر تورم تولیدکنندگان اثرگذارند.

اهمیت تورم تولیدکننده

برای اندازه‌گیری تورم در اقتصاد می‌توان از انواع شاخص‌های قیمتی استفاده کرد. شاخص‌های قیمت مصرف‌کننده (CPI)، شاخص‌های قیمت مربوط به کالاها یا خدمات خاص، تعدیل‌کننده‌های تولید ناخالص داخلی و شاخص‌های قیمت تولیدکننده (PPI) انواعی از این شاخص‌های قیمتی هستند. در این میان شاخص قیمت تولیدکننده یکی از اصلی ترین شاخص‌های قیمتی محسوب می‌شود که به گفته کارشناسان می‌تواند نقش پیش‌نگر را برای بازارها ایفا کند.  برای محاسبه شاخص‌ قیمت تولیدکننده نرخ تغییر قیمت محصولات خریداری‌شده را با فروش تولیدکننده اندازه‌گیری می‌کنند. در محاسبه این شاخص هزینه‌های مالیاتی، حمل‌ونقل و حاشیه سود تجاری را که ممکن است خریدار مجبور به پرداخت باشد، در نظر نمی‌گیرند. PPI معیاری از حرکت میانگین قیمت‌های دریافتی توسط تولیدکنندگان کالاهای مختلف را ارائه می‌دهند.  این شاخص اغلب به‌عنوان یک شاخص پیشرفته تغییرات قیمت در سراسر اقتصاد، از جمله تغییرات در قیمت کالاها و خدمات مصرفی مورد توجه تحلیل واقع می‌شود. تولید شامل تولید کالاهای نیمه فرآوری‌شده و سایر کالاهای واسطه‌ای و همچنین محصولات نهایی مانند کالاهای مصرفی و تجهیزات سرمایه‌ای است.